Wandelen langs de Hadrian’s Wall, voorjaar 2025

Met 18 deelnemers lopen we bijna allemaal 118 kilometer in 6 dagen. Er is dagelijks een verkort alternatief. De route is gemarkeerd, en met een kaart uit de reisgids goed te belopen. De afwisseling van landschappen, vormen waarin de muur zich manifesteert, ‘rights of ways’ maken dat deze tocht zeer toegankelijk is, én heel avontuurlijk, maar soms onvoorspelbaar. Net zoals het weer, eerst koud, gaandeweg werd het ‘on-Engels’ warm. Natuur en cultuur, hedendaags en destijds, het komt ruimschoots aan bod. De lokale gemoederen werden bezig gehouden door een rechtszaak tegen twee onverlaten die een iconische boom hebben omgezaagd. Doordat hij figureert in de film Robin Hood, Prince of Thieves, behoort hij tot de meest gefotografeerde boom van Groot-Brittannië. Inmiddels zijn ze schuldig bevonden. Gaandeweg raakt het steeds meer onze gemoederen, zelfs na afloop van de reis. We tellen tientallen milecastles, overstapjes, kissing gates, schapenkeutels, traptreden, verstilde landhuizen, en groeten degenen die van oost naar west lopen, soms met bepakking, soms alleen.

We beleven avonturen die ‘s avonds, bij het terugkijken op de dag, worden herbeleefd. We spotten een bekende acteur tijdens opnames van een detective, de bevalling van een kalf in de wei. De laatste groep die langsloopt, stelt de ‘voorop lopers’ gerust: het kalf drink bij de moeder. Een lammetje dat in een kuil is gevallen, wordt heldhaftig gered, als we in een stadje belanden, wordt de tearoom uitvoerig bezocht, er wordt gezwommen in natuurwater, we waden door een modderpoel, achterna gezeten door jonge stieren. Niet alleen is het beleefd, het is ook vastgelegd met hilarische foto’s en filmpjes.

We genieten van het wandelen, de hele dag buiten zijn, en dan weer ‘naar huis’, het hostel waar we logeren. The Sill, een ware oase van lieve, betrokken medewerkers, fijne banken om in neer te zijgen, en gezelligheid bij het ontbijt- en dinerbuffet. We zijn niet de enige gasten, wel degenen die wat langer blijven, met de ‘mede wall walkers’ die voorbij trekken, is er een levendige uitwisseling van ervaringen.

Een lokaal gebrouwen biertje, of een andere versnapering bij de naastgelegen Inn ‘Twice brewed’ is meer dan welkom na een enerverende dag. Bestaat ‘Once brewed’ ook? Ja, dat is de naam van het restaurant naast het hostel. Tel hierbij een fantastisch ‘visitorscentre’ op, dat maakt deze oase een geweldig rustpunt na een lange dag wandelen. De Romeinen hebben tijdens het bouwen van de muur van oost naar west niet alleen de barbaren, maar ook de oceaandepressies getrotseerd. Wij lopen de muur van west naar oost. Van Bowness on Solway door een weids deltalandschap met een enkele meeuw als gezelschap, door naar het glooiende zelfs heuvelachtige middenstuk met prachtige panorama’s, dat soms nog het meest doet denken aan een maanlandschap, ware het niet dat er duizenden schapen geduldig grazen en het geel van de gaspeldoorn de omgeving kleurt. Boerderijen, kroegen, slaperige dorpen en gehuchten lijken er te zijn uitgestrooid over het oogstrelend mooie tafereel.

Dan verder naar de voorsteden van, en Newcastle zelf, de stad die draait om de detective Vera (of andersom), door naar Wallsend, waar voor velen de muur begint maar voor ons eindigt. Het blijft fascinerend je voor te stellen hoe ze het voor elkaar hebben gekregen: het land, de taal, het klimaat, allemaal onbekend. Zo was het ook met de stammen die ze er hebben ontmoet, of beter gezegd, overheerst. De muur, restanten ervan, zijn overal en nergens, aldus Herman Vuijsje die er een geweldig boek over schreef, ‘Een grens van steen’. Tijdens het lopen naast, soms op of langs een (fictieve) muur, vind je een keur aan opgravingen, musea en forten. Om nog maar te zwijgen van alle naam aanduidingen met ‘roman’ en ‘wall’ erin. Het debat over hoe en waarom de muur is gebouwd, is nog volop gaande. De bewoners van dit ruige gebied zouden verwant kunnen zijn aan een flinke hoeveelheid ‘auxiliary’, hulptroepen die door Hadrianus naar Noord-Engeland zijn verscheept uit West-Europa, de Balkan, Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Onder hen Friezen, Bataven, Twentenaren, Tongersen, Dalmatiërs en Thraciërs. Er zijn altaren en gedenktekens opgegraven. Velen zijn er gebleven nadat ze ‘met pensioen’ konden gaan. Hoewel lange tijd verboden, zijn zij relaties aangegaan en hebben ze zich permanent gevestigd. In 1987 wordt de muur aangewezen als Unesco werelderfgoed, het grootste bouwwerk van de antieke wereld en het belangrijkste Romeinse monument ten noorden van de Alpen.

Op het landgoed Vindolanda, op een half uur lopen van het hostel, is een Romeins fort opgegraven dat voor de bouw van de muur moet zijn gesticht. In een wonderlijke mengeling van de Efteling en een oudheidkundig museum kun je je hart ophalen, en je uitvoerig en beeldend laten vertellen hoe het leven er in een dergelijke setting moet hebben uitgezien, hoeveel lawaai er moet zijn geweest, hoe het er gestonken … euh geroken heeft. Fantastisch werk dat ze er doen, en dat zonder subsidie van de overheid en met een overstelpend enthousiasme. In het museum vind je de meest uiteenlopende objecten, schatten die ‘on the spot’ zijn gevonden. Het is een bijzonder uitje op onze laatste dag, een mooie afsluiting van een geweldige reis.

Reisbegeleiders Francine en Annet, 27 april t/m 4 mei 2025